Een kwaliteitsoffer betekent dat een Toren geruild wordt voor een licht stuk. Dit is niet ongewoon, als men daardoor als compensatie ook een of meer pionnen, een aanval of een positioneel voordeel krijgt.
Over het algemeen wordt de waarde van een “licht stuk” (Paard of Loper) op 3 (pionnen) geschat, de Toren is 5 waard. Soms wordt een Loper iets hoger gewaardeerd, zeg 3½ pionnen, vooral als beide Lopers nog op het bord zijn : het Loper-paar heeft extra kracht omdat beide veld-kleuren zo bestreken worden.
De “kwaliteit” is het verschil in waarde tussen een Toren en een licht stuk (Loper of Paard) : 5 is meer dan 3.
De “kleine kwaliteit” is het verschil tussen twee lichte stukken en een Toren : 3+3 is meer dan 5.
Compensatie :
– de tegenstander krijgt een dubbelpion
– de tegenstander krijgt zwakke pionnen
– winst van 1 of meer pionnen
– tegenspel
– initiatief
Een kwaliteitsoffer komt meestal voor in het middenspel, wanneer de lichte stukken actief zijn en tactische wendingen kunnen geven.
Dit principe wordt goed uitgelegd door 5 partijen in deze video van GM Ben Finegold : “Finegold’s Rules – Always Sac the Exchange”. NB. deze titel is grappig bedoeld, het is natuurlijk niet altijd goed om een kwaliteit te offeren ..
Speel de partijen na door de betreffende links.
partij 1
positioneel kwaliteitsoffer ter verdediging
[Event "Zuerich Candidates"]
[Site "Zuerich SUI"]
[Date "1953.08.31"]
[Round "2"]
[White "GM Samuel Reshevsky"]
[Black "GM Tigran Petrosian"]
[Result "1/2-1/2"]
{See https://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1106248 } 1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nc3 Bb4 4.e3 O-O 5.Bd3 d5 6.Nf3 c5 7.O-O Nc6 8.a3 Bxc3 9.bxc3 b6 10.cxd5 exd5 11.Bb2 c4 12.Bc2 Bg4 13.Qe1 Ne4 14.Nd2 Nxd2 15.Qxd2 Bh5 16.f3 Bg6 17.e4 Qd7 18.Rae1 dxe4 19.fxe4 Rfe8 20.Qf4 b5 21.Bd1 Re7 22. Bg4 Qe8 23.e5 a5 24.Re3 Rd8 25.Rfe1
FEN : 3rq1k1/4rppp/2n3b1/pp2P3/2pP1QB1/P1P1R3/1B4PP/4R1K1 b - - 3 25
25...Re6! {The actual exchange sacrifice.} 26.a4 Ne7 27.Bxe6 fxe6 28.Qf1 Nd5 29.Rf3 Bd3 30.Rxd3 cxd3 31.Qxd3 b4 32.cxb4 axb4 33.a5 Ra8 34.Ra1 Qc6 35. Bc1 Qc7 36.a6 Qb6 37.Bd2 b3 38.Qc4 h6 39.h3 b2 40.Rb1 Kh8 41.Be1 1/2-1/2
partij 2
lange termijn positioneel kwaliteitsoffer voor aanval
[Event "4th European Team Championship for men"]
[Site "Kapfenberg AUT"]
[Date "1970.05.12"]
[Round "3"]
[White "GM Mikhail Tal"]
[Black "GM Atanas Kolarov"]
[Result "1-0"]
{See https://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1139941 } 1.e4 c6 2.d4 d5 3.Nc3 g6 4.Nf3 Bg7 5.h3 dxe4 6.Nxe4 Nd7 7.Bc4 Ngf6 8.Nxf6+ Nxf6 9.O-O O-O 10.Re1 Bf5 11.Ne5 Be4 12.Bg5 Bd5 13.Bd3 Be6 14.c3 Nd7 15. Nf3 Re8
FEN : r2qr1k1/pp1nppbp/2p1b1p1/6B1/3P4/2PB1N1P/PP3PP1/R2QR1K1 w - - 3 16
16.Rxe6 {The actual exchange sacrifice.} fxe6 17.Qe2 e5 18.Bc4+ Kh8 19.dxe5 Qc7 20.Bf7 Rf8 21.e6 Nf6 22.Qc4 Qa5 23.Re1 Qd5 24.Qh4 Rxf7 25.Ne5 Nh5 26.Nxf7+ Kg8 27.Bxe7 Re8 28.Nd6 Bf6 29.Bxf6 Qxd6 30.Bg5 Rxe6 31.Qc4 Ng7 32.Qb3 Kf8 33.Rd1 Qe5 34. Bh6 Rd6 35.Rxd6 {And Black resigned.} 1-0
partij 3
[Event "Simul exhibition"]
[Site "London ENG"]
[Date "1908.02.01"]
[Round "?"]
[White "GM Emanuel Lasker"]
[Black "Donald MacKay"]
[Result "0-1"]
{See https://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1380144 } 1.e4 c5 2.Nf3 Nc6 3.Nc3 g6 4.d4 cxd4 5.Nxd4 Bg7 6.Be3 d6 7.Be2 Nf6 8.h3 O-O 9.O-O Bd7 10.f4 a6 11.g4 Rc8 12.f5 Ne5 13.g5
FEN : 2rq1rk1/1p1bppbp/p2p1np1/4nPP1/3NP3/2N1B2P/PPP1B3/R2Q1RK1 b - - 0 13
13...Rxc3 {The actual exchange sacrifice.} 14.bxc3 Nxe4 15.Bd3 Nxc3 16.Qe1 Nxd3 17.Qxc3 Nc5 18.f6 exf6 19.gxf6 Ne4 20.Qd3 Nxf6 21.Bg5 Qa5 22.Bd2 Qc5 23.Kh2 Nh5 24.c3 Be5+ 25.Kg2 f5 26.Rab1 Bxd4 27.Qxd4 Bc6+ 28. Kh2 Qe5+ 29.Qxe5 dxe5 30.Bh6 Re8 31.Rfe1 f4 32.Rbd1 Nf6 33.Rd6 Kf7 34.c4 Nh5 {And White resigned.} 0-1
partij 4
[Event "World Championship Match"]
[Site "Moscow URS"]
[Date "1966.05.02"]
[Round "10"]
[White "GM Tigran Petrosian"]
[Black "GM Boris Spassky"]
[Result "1-0"]
{See https://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1106725 } 1.Nf3 Nf6 2.g3 g6 3.c4 Bg7 4.Bg2 O-O 5.O-O Nc6 6.Nc3 d6 7.d4 a6 8.d5 Na5 9.Nd2 c5 10.Qc2 e5 11.b3 Ng4 12.e4 f5 13.exf5 gxf5 14.Nd1 b5 15.f3 e4 16. Bb2 exf3 17.Bxf3 Bxb2 18.Qxb2 Ne5 19.Be2 f4 20.gxf4 Bh3
FEN : r2q1rk1/7p/p2p4/nppPn3/2P2P2/1P5b/PQ1NB2P/R2N1RK1 w - - 1 21
21.Ne3 Bxf1 22. Rxf1 Ng6 23.Bg4 Nxf4
FEN : r2q1rk1/7p/p2p4/nppP4/2P2nB1/1P2N3/PQ1N3P/5RK1 w - - 0 24
24.Rxf4 Rxf4 25.Be6+ Rf7 26.Ne4 Qh4 27.Nxd6 Qg5+ 28. Kh1 Ra7 29.Bxf7+ Rxf7 30.Qh8+ {And Black resigned.} 1-0
partij 5
[Event "Credit Suisse Masters"]
[Site "Horgen SUI"]
[Date "1994.09.13"]
[Round "9"]
[White "GM Garry Kasparov"]
[Black "GM Alexei Shirov"]
[Result "1-0"]
{See https://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1070699 } 1.e4 c5 2.Nf3 e6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 Nf6 5.Nc3 Nc6 6.Ndb5 d6 7.Bf4 e5 8.Bg5 a6 9.Na3 b5 10.Nd5 Be7 11.Bxf6 Bxf6 12.c3 Bb7 13.Nc2 Nb8 14.a4 bxa4 15. Rxa4 Nd7 16.Rb4 Nc5
FEN : r2qk2r/1b3ppp/p2p1b2/2nNp3/1R2P3/2P5/1PN2PPP/3QKB1R w Kkq - 3 17
17.Rxb7 Nxb7 18.b4 Bg5 19.Na3 O-O 20.Nc4 a5 21.Bd3 axb4 22.cxb4 Qb8 23.h4 Bh6 24.Ncb6 Ra2 25.O-O Rd2 26.Qf3 Qa7 27.Nd7
FEN : 5rk1/qn1N1ppp/3p3b/3Np3/1P2P2P/3B1Q2/3r1PP1/5RK1 b - - 8 27
27...Nd8 28.Nxf8 Kxf8 29.b5 Qa3 30.Qf5 Ke8 31.Bc4 Rc2 32.Qxh7 Rxc4 33.Qg8+ Kd7 34. Nb6+ Ke7 35.Nxc4 Qc5 36.Ra1 Qd4 37.Ra3 Bc1 38.Ne3 {And Black resigned.} 1-0